Od 1 stycznia 2018 r. wchodzi w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności uchylające obowiązujące do tej pory Rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 1997 r. dotyczące nowej żywności i nowych składników żywności (Dz.U. L 43 z 14.2.1997, s. 1).
Nowe Rozporządzenie doprecyzowuje definicję nowej żywności, w szczególności poprzez uaktualnienie i dostosowanie kategorii żywności będących nową żywnością.
NOWA ŻYWNOŚĆ oznacza żywność, której nie stosowano w znacznym stopniu w Unii do spożycia przez ludzi przed dniem 15 maja 1997 r., niezależnie od dat przystąpienia państw członkowskich do Unii, i która zalicza się do co najmniej jednej z następujących kategorii:
- żywność o nowej lub celowo zmodyfikowanej strukturze molekularnej, jeżeli taka struktura nie była stosowana jako żywność lub w żywności w Unii przed dniem 15 maja 1997 r.;
- żywność składająca się, wyekstrahowana lub produkowana z drobnoustrojów, grzybów lub wodorostów;
- żywność składająca się, wyekstrahowana lub produkowana z materiałów pochodzenia mineralnego;
- żywność składająca się, wyekstrahowana lub produkowana z roślin lub ich części, z wyjątkiem żywności posiadającej historię bezpiecznego stosowania żywności w Unii i składającej się, wyekstrahowanej lub produkowanej z rośliny lub odmiany tego samego gatunku uzyskanych: — tradycyjnymi metodami rozmnażania stosowanymi do produkcji żywności w Unii przed dniem 15 maja 1997 r., lub — nietradycyjnymi metodami rozmnażania, które nie były stosowane do produkcji żywności w Unii przed dniem 15 maja 1997 r., jeżeli metody te nie powodują znaczących zmian w składzie lub strukturze żywności, mających wpływ na jej wartość odżywczą, metabolizm lub poziom substancji niepożądanych;
- żywność składająca się, wyekstrahowana lub produkowana ze zwierząt lub ich części, z wyjątkiem zwierząt wyhodowanych tradycyjnymi metodami stosowanymi do produkcji żywności w Unii przed dniem 15 maja 1997 r., jeżeli żywność uzyskana z tych zwierząt posiada historię bezpiecznego stosowania żywności w Unii;
- żywność składająca się, wyekstrahowana lub produkowana z kultury komórkowej lub kultury tkankowej pochodzącej od zwierząt, roślin, drobnoustrojów, grzybów lub wodorostów;
- żywność uzyskana z wykorzystaniem procesu produkcji niestosowanego w Unii przed dniem 15 maja 1997 r., który to proces produkcji powoduje znaczące zmiany w składzie lub strukturze żywności, mające wpływ na jej wartość odżywczą, metabolizm lub na poziom substancji niepożądanych;
- żywność składająca się z wytworzonych nanomateriałów;
- witaminy, składniki mineralne i inne substancje stosowane zgodnie z dyrektywą 2002/46/WE, rozporządzeniem (WE) nr 1925/2006 lub rozporządzeniem (UE) nr 609/2013, o ile: — zastosowano niestosowany do produkcji żywności w Unii przed dniem 15 maja 1997 r. proces produkcji, o którym mowa w pkt 7 powyżej, lub — zawierają wytworzone nanomateriały lub składają się z nich;
- żywność stosowaną w Unii przed dniem 15 maja 1997 r. wyłącznie w suplementach żywnościowych, o ile jest przeznaczona do stosowania w żywności innej niż suplementy żywnościowe.
Wchodzące w życie od 1 stycznia przepisy na nowo definiują na gruncie prawa żywnościowego pojęcie nanomateriału, jako każdy celowo wytworzony materiał, którego jeden lub więcej wymiarów jest rzędu 100 nm lub mniej lub który składa się z odrębnych elementów funkcjonalnych, wewnątrz lub na powierzchni, z których wiele ma jeden lub więcej wymiarów rzędu 100 nm lub mniej, włączając struktury, aglomeraty lub agregaty, które mogą mieć wielkość powyżej rzędu 100 nm, ale zachowują właściwości charakterystyczne dla nanoskali. Właściwości charakterystyczne dla nanoskali obejmują: (i) właściwości związane z określoną rozległą powierzchnią rozpatrywanych materiałów; lub (ii) szczególne właściwości fizyczno-chemiczne różniące się od właściwości tego samego materiału występującego w innej postaci niż nanoforma.
Przewidziano także łatwiejszą procedurę wprowadzenia nowej żywności na rynek Unii. Od nowego roku będzie można wprowadzać do obrotu nową żywność, która uzyskała zezwolenie i została wpisana do wykazu nowej żywności prowadzonej przez Komisję. Taka żywność będzie musiała być zgodna z warunkami stosowania i wymogami w zakresie etykietowania określonymi w wykazie.
Komisja wydaje zezwolenie na nową żywność i wpisuje ją do unijnego wykazu tylko wtedy, gdy żywność ta spełnia następujące warunki:
a) żywność nie stwarza, w oparciu o dostępne dowody naukowe, ryzyka dla zdrowia ludzkiego;
b) przeznaczenie żywności nie wprowadza konsumenta w błąd, w szczególności jeżeli dana żywność przeznaczona jest do zastąpienia innej żywności, a nastąpiła znacząca zmiana wartości odżywczej;
c) w przypadku gdy żywność przeznaczona jest do zastąpienia innej żywności, nie różni się od tej żywności w taki sposób, by jej zwykłe spożycie było niekorzystne pod względem żywieniowym dla konsumenta.
Przyjęto również uproszczoną procedurę zgłaszania tradycyjnej żywności z państwa trzeciego. Jeżeli w toku tego postępowania nie wpłyną należycie uzasadnione zastrzeżenia dotyczące bezpieczeństwa to Komisja wyda zezwolenie na wprowadzanie danej tradycyjnej żywności na rynek w Unii. Zaktualizuje wykaz wskazując, że wpis dotyczy tradycyjnej żywności z państwa trzeciego. Tradycyjna żywność z państw trzecich będzie musiała posiadać w danym państwie trzecim udowodnioną historię bezpiecznego stosowania żywności. Oznacza t, ze powinna być spożywana w co najmniej jednym państwie trzecim od co najmniej 25 lat w zwyczajowej diecie przez znaczącą liczbę osób.
Nowe przepisy mają ułatwić wprowadzanie na rynek Unii nowej żywności oraz poszerzyć jej katalog, przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa żywności.
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 1852/2001 (Dz. Urz. WE L 327 z 11.12.2015, str. 1).